Rabu, 09 November 2016

Budaya Tradisional Jathilan Asal Gunungkidul, Yogyakarta




JATHILAN
             Jathilan dados salah satunggaling kabudayan tradisional jawi ingkang tasih lestari wonten ing Provinsi Jawa Tengah,Provinsi Jawa Timur,kaliyan Provinsi Daerah Istimewa Yogyakarta.Wonten ing Daerah Gunungkidul,kesenian jathilan saged dipun tingali wonten ing salebeting adicara-adicara adat,kanyata bersih dusun utawi rasulan,mantenan,kawulan,Isp. Jathilan menika mboten menawi jogetan. Jathilan menika gegambaran tata cara urip ing bebrayan agung. Lumrah menawi kathah ingkang muntab nalika wonten priyagung mbiji jathilan menika seni ala piyambak sakdonya.Gamelan ingkang dipun ginaaken inggih menika,gong,bendhe,boning,drum,saron,kaliyan sanes-sanesipun. Panggonan ingkang kangge mbabar seni jathilan saged ing sendhang, belik, wono,utawi tegalan.
            Jathilan punika karya seni inkang ngamot tapsiran minangka sarana kangge nemoni leluhur inkang sampun surut ing kasedan jati. Ing salah satunggaling dusun ing tlatah Gunungkidul, warga bebrayan agung ing mriku miggunakaken jathilan kangge sapatemon kalawan leluhur dusun mriku. Jathilan ugi mujudake upacara ngaturaken panuwun marang Sing Maha Kuwasa kaliyan atur panuwun marang leluhur ingkang ageng labuh labetenipun tumrap generasi jaman saniki. Jathilan dipun tafsiraken kangge sesambungan kalawan roh para leluhur satemah pikantuk pituduh kangge ngudi urip kaliyan panguripan bebrayan agung ingkang sahe. Jathilan ingkang ngandhut werdi magis-religius,mboten mratelakaken sandhangan ingkang resik kaliyan sahe. Jathilan ugi mboten saged dipunbiji kaliyan dipundhudhah saking tapsiran estetika amargi dudu kangge panglipur. Ing perangan joget jathilan mesthi wonten satunggal utawi kalih inkang ndadi, kesurupan. Kuwi werdine sampun kasil sesambungan kalawan arwahipun leluhur.
Sandhangan jathilan ing werdi magis-religius mboten sami jathilan ingkang dibabar kangge penglipur. Ing upacara magis-religius kasebut, paraga joget jathilan wonten sing ngangge sepatu  ingkang lumrah kangge bal-balan, ngangge kaca mata cemeng kaliyan sanes-sanesipun. Sandhangan paraga seni jathilan mboten wonten pranatan baku. pepanthan ingkang paraganipun tigangdasa wong utawi luwih biyasanipun kuwawa ngrakit sandhangan ingkang sahe. Jathilan menika ing madyaning bebrayan agung kadidene lem, ngraketake kabeh warga bebrayan agung. Ing sawijining tlatah, saben sasi Sura wonten pagelaran jathilan saben dinten. Wewengkon setunggal nggelar jathilan wingi, wewengkon sanesipun nggelar jathilan dinten saniki. Mubeng terus tanpa pamrih, kejaba mung kangge nguri-uri kabudayan.